Co może uchronić przed rakiem?

Cierpisz na ciągły dyskomfort w przewodzie pokarmowym, wielokrotnie zauważyłeś krew w stolcu i odczuwasz niewyjaśnione zmęczenie? Eksperci twierdzą, że rak jelita grubego nie jest tak rzadki, jak się wydaje. Jest to jedna z najczęstszych śmiertelnych form raka, zaraz po raku płuc. Wcześniej uważano, że choroba ta najczęściej dotyka osoby starsze, ale naukowcy są przekonani, że coraz więcej osób poniżej 45 roku życia ma tę rozczarowującą diagnozę.

Dlatego większość ekspertów zaleca badania przesiewowe w wieku 40-45 lat. Badacze z American College of Physicians (ACP ) uważają jednak, że najlepszym wiekiem jest 50 lat, co wywołało debatę w kręgach naukowych.

Jak badania przesiewowe wpływają na częstość występowania raka jelita grubego?

I dlaczego wczesne badania przesiewowe mogą wpływać na skuteczność terapii?

Dlaczego eksperci sugerują wcześniejsze rozpoczęcie badań przesiewowych?

Główna różnica zdań wśród ekspertów dotyczy wieku, w którym ludzie powinni rozpocząć badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego. Nowe wytyczne ACP określają wiek 50 lat, podczas gdy American Cancer Society ACS i US Preventive Services Task Force USPSTF zalecają rozpoczęcie badań przesiewowych w wieku 45 lat. Wcześniejszy wiek rozpoczęcia badań przesiewowych jest również popierany przez US Colorectal Cancer Task Force. Popiera go również wielu lekarzy, w tym profesor Harvard Medical School i gastroenterolog Andrew T. Chan.

"Mamy do czynienia z niewyjaśnionym i alarmującym wzrostem zachorowalności na raka jelita grubego u osób w wieku poniżej 50 lat" - mówi dr Chan.

Ogólnie rzecz biorąc, liczba zgonów z powodu raka jelita grubego spada o 2% rocznie w latach 2011-2020, ale statystyki są inne dla osób poniżej 50. roku życia. Według nowych statystyk dotyczących raka jelita grubego w 2023 r., w tej grupie wiekowej śmiertelność z powodu raka jelita grubego wzrosła o 0,5-3% w tym samym okresie. Wzrost zachorowalności na raka jelita grubego u młodych ludzi obserwuje się wśród wszystkich ras i grup etnicznych, przy czym największy wzrost odnotowano wśród rdzennych mieszkańców Alaski i rdzennych Amerykanów.

Eksperci twierdzą, że czarnoskórzy i Afroamerykanie są bardziej narażeni na zachorowanie i śmierć z powodu raka jelita grubego niż Europejczycy, a wczesne przypadki są częstsze u czarnoskórych niż u białych.

Od połowy lat 90. naukowcy i lekarze zachęcają do badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego. Obecnie około 60% dorosłych w wieku powyżej 50 lat regularnie poddaje się kolonoskopii. Według ekspertów wyjaśnia to spadek śmiertelności z powodu raka jelita grubego wśród osób starszych.

"Wierzę, że wcześniejsze badania przesiewowe pomogą powstrzymać wzrost zachorowań na raka jelita grubego we wczesnym stadium, przynajmniej wśród osób powyżej 40 roku życia. Zauważyliśmy również, że wcześniejsza kolonoskopia może wiązać się ze zmniejszeniem częstości występowania raka jelita grubego, nawet w starszym wieku" - mówi gastroenterolog Chan.

Jakie badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego są dostępne?

Standardowa kolonoskopia i różne rodzaje testów kału to dwa najczęściej stosowane testy przesiewowe:

• Kolonoskopia to badanie wykonywane przez gastroenterologa lub chirurga, który przeprowadza długą, elastyczną rurkę z kamerą przez odbytnicę i dalej, aby obejrzeć całą długość okrężnicy. Procedura pozwala wykryć polipy przedrakowe - gruczolaki do dalszego usunięcia.

Przed badaniem pacjent przyjmuje środki przeczyszczające i pije dużo płynów, aby oczyścić okrężnicę z kału. Jeśli lekarz nie znajdzie polipów, nie zaleca się powtarzania kolonoskopii przez następne 10 lat. W przypadku wykrycia polipów lub zmiany objawów odstęp ten będzie krótszy.

• Badania kału mogą wykryć polipy jelita grubego (gruczolaki). Test na krew utajoną w kale (FOBT) i test immunochemiczny kału (FIT) sprawdzają obecność krwi w stolcu. Eksperci zalecają wykonywanie tych testów co roku.
• Test FIT-DNA sprawdza zarówno obecność krwi, jak i nieprawidłowego DNA i powinien być powtarzany co trzy lata.

Zaktualizowane wytyczne American College of Physicians oferują jeszcze jedną opcję: elastyczną rektomanoskopię, która bada tylko dolną część okrężnicy raz na 10 lat, oraz badanie stolca FIT co dwa lata.

Jeśli testy te ujawnią problem, lekarze zalecają kolonoskopię w celu wykrycia gruczolaka lub raka.

Dlaczego badania przesiewowe stolca są najlepsze dla młodych ludzi?

Według dr Chan, kolonoskopia nie jest najlepszym wstępnym badaniem przesiewowym, szczególnie dla młodych ludzi, ponieważ jest czasochłonna i trudna.

"W tym przypadku badania kału są najlepszą opcją. Jest to nieinwazyjna metoda, która nie zajmuje dużo czasu. Najgorszą opcją jest nic nie robić, ponieważ wczesne wykrycie i leczenie może zapobiec śmierci" - mówi lekarz.

Wcześniej rak jelita grubego był uważany za chorobę osób starszych, ale według najnowszych danych choroba ta jest coraz częściej obserwowana w młodym wieku. Zwykle zaczyna się od małych skupisk komórek - polipów - które nie powodują objawów. Dlatego eksperci zalecają regularne badania przesiewowe w wieku 40-45 lat. Badanie pozwala w porę wykryć gruczolaki lub raka, co znacznie zwiększa skuteczność leczenia i ratuje życie pacjentów.